| سیاست بی‌طرفی ایران در دوران معاصر |
| کد مقاله : 1121-CNF |
| نویسندگان |
|
محمدرضا دهشیری، حامد حکمت‌آرا * دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران |
| چکیده مقاله |
| ایران به دلیل توجه قدرت‌های بزرگ جهانی و منطقه‌ای به موقعیت خاص ژئوپلیتیکی آن و به عنوان نقطه تلاقی سه منطقه مهم و استراتژیک خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز و شبه‌قاره هند، همواره سعی در اتخاذ سیاست‌های متوازن داشته است که از آن جمله می‌توان به سیاست بی‌طرفی این کشور اشاره کرد. بررسی تاریخچه سیاست بی‌طرفی در تاریخ روابط خارجی ایران بیانگر آن است که در جریان برخی از بحران‌های بزرگ منطقه‌ای و جهانی، ایران به دلیل ویژگی‌های ژئوپلیتیکی خاص خود، عملاً در اتخاذ سیاست بی‌طرفی منفی و مطلق ناکام بوده است که به عنوان مثال می‌توان به جنگ جهانی اول اشاره کرد که در نتیجه آن، بی‌طرفی این کشور از سوی قدرت‌های بزرگ جهانی نقض شد. ایران در جنگ جهانی دوم هم خواستار به کارگیری سیاست بی‌طرفی منفی بود؛ ولی به ناچار در جریان این جنگ از سیاست بی‌طرفی خیرخواهانه و تحول‌پذیر استفاده کرد که این بار نیز از سوی متفقین نادیده انگاشته شد. با وجود این، در جریان جنگ خلیج فارس و بحران اوکراین، سیاست بی‌طرفی مثبت و فعال ایران با توفیقاتی همراه بوده است. لذا مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که چرا سیاست بی‌طرفی منفی و مطلق اعلامی ایران در جریان دو جنگ جهانی از سوی قدرت‌های بزرگ نقض شد، لیکن سیاست بی‌طرفی مثبت و فعال این کشور در جریان بحران‌های خلیج فارس و اوکراین قرین توفیق بوده است؟ |
| کلیدواژه ها |
| بحران کریمه، جنگ خلیج فارس، جنگ‌های جهانی، سیاست بی‌طرفی، سیاست خارجی ایران |
| وضعیت: پذیرفته شده |